Ying (2018)

Diğer estetik yanları/kaygıları bir yana, gölge-ışık oyunu olarak dahi -renk husûsunda- ders niteliğinde bir film. Hani öyle âhım şâhım bir sinema birikimim yok belki, ama doğrusu ben bu denli hârikulâde bir siyah-beyaz (yin-yang) film seyretmedim şimdiye değin. Şöyle uzunca, kare kare, tüm tafsîlâtıyla yazmak niyetindeyim. Şu an için -bir kere seyrederek- verdiğim puan ileride yükselebilir. Zîra festivalden sonra filmi bulup tekrar seyretme şansı yakaladım ve daha ekranda beliren ilk karede tüylerim diken diken oldu.

Çok güzeldi. Ilk yarisina kada gri bir şekilde yavaş ilerledi diye düşündüğüm konu; ki aslında ying yang vurgusu içinde bir yere oturuyor sonrasıda da aksiyon sahneleri ile müthiş bir hal alıyor.

“Ying / Shadow”, senaryosunu, Li Wei ile birlikte yazan Zhang Yimou’nun yönetmen koltuğunda oturduğu bir drama…

2018 Eylül ayında, 75. Venedik Uluslararası Film Festivali, Toronto Uluslararası Film Festivali ve Fantastic Fest gibi önemli organizasyonlarda görücüye çıkan ve 30 Eylül 2018 tarihinde Çin’de vizyona giren filmin, 7.0/10 (3.665 oy) ve 3.9/5 (74 oy) olan IMDB ve Rotten Tomatoes izleyici puanı ortalamalarıyla 7.6/10 (72 yorum) ve 81/100 (25 yorum) olan Rotten Tomatoes ve “Mutlaka İzlenmeli” etiketine de sahip olan Metacritic yorum ortalamaları, her ne kadar oylamaya katılan sayıları çok yüksek olmasa da, izlenmeye değer bir filmle karşı karşıya olduğumuzu söylüyor gibi…

Yine de isterseniz, yaklaşık 43.4 milyon dolarlık bir bütçeyle çekilen ve sadece 90.6 milyon dolarlık bir gişe hasılatı yapabilen bu filmi, her zamanki gibi önceliği oyuncu kadrosuna vermek suretiyle birde biz inceleyerek yorumlayalım, ardından da puanlamaya çalışalım…

Ancak, artık neredeyse yorumlarımızda geleneksel bir özellik halini aldığı üzere ayrıntılı incelemeye geçmeden önce filme ilişkin ilk tespitimizi, sonrasında da naçizane ilk önerimizi paylaşalım istiyoruz…

Bu bağlamda da işe; karşımızdakinin, sinema eleştirmenlerinin önemli bir kısmının, koro halinde aynı ezberi tekrarlamaları neticesinde, “Ying xiong / Hero” (2002), “Shi mian mai fu / House of Flying Daggers” (2004) ve “Man cheng jin dai huang jin jia / Curse of the Golden Flower” (2006) gibi önemli Zhang Yimou filmlerinin “gölgesi” durumuna düşürülen bir çalışma olduğunu söyleyerek başlayabiliriz…

Evet, ne yazık ki filme ilişkin böyle bir algı yaratılmış durumda…

Peki, bu doğru mu?

Bize göre kesinlikle değil…

Tamam, Academy ödülüne de aday olan “Ying xiong / Hero” (2002), “Shi mian mai fu / House of Flying Daggers” (2004) ve “Man cheng jin dai huang jin jia / Curse of the Golden Flower” (2006) Zhang Yimou sinemasının önemli filmleri… Hatta onun filmografisindeki ana kilometre taşları… Fakat durumun böyle olması, “Ying / Shadow” filmini kesinlikle onların değersiz bir “gölgesi” konumuna düşürmez… Zira bu talihsiz değerlendirme biçimi, detayları ihmal eden toptancı bir bakış açısından başka bir şey ifade etmiyor…

Doğrudur… Saydığımız bütün bu filmlerin hemen hepsinin ortak özelliği, (toplumsal durum analizi de dâhil) anlatılan epik hikâyeler aracılığı ile eski krallıklar dönemi Çin’in de yaşanılanların bütün ihtişamı ile gözler önüne serilmeye çalışılmasıdır… Öyle ki, neredeyse bütün mekânlar, dekorlar, kostümler, silahlar ve dövüş sahnelerindeki koreografi tarihsel hiçbir itiraza yol açmayacak titizlikle kurgulanmış ve döneme özgü bir “renk cümbüşü” içinde de sunulmuştur…

Tam da bu noktada; “Sanıyorum bu son saydıklarımıza, bu filmlerin tamamını izlemiş olan kimsenin itirazı olmaz” demek isterdik, eğer bizde “Ying / Shadow” filmini diğerlerinin “gölgesi” olarak kabul etmiş olsaydık…

Ama tabii ki de öyle değil…

Her şeyden önce bu filmde bir renk cümbüşünden söz etmek tamamen imkânsız… Diğer üç filmin tersine, kanlı sahnelerdeki "kırmızı" dışında filmde istisnasız her şey "siyahın" (veya isterseniz siz "grinin" deyin) değişik tonlarında ve kimseye mutluluk getirmeyen yağmurlu bir kasvetin hüznü ile sunulmuş durumda…

Öte yandan filmin hikâyesi de ne kadar Çinli olursa olsun, hikâyedeki aşk, ihanet ve intikamın işleniş tarzı bizim sıklıkla başvurduğumuz bir tabirle fazlasıyla "Shakespearean" olmuş… Hâlbuki anımsadığımız kadarı ile diğer filmlerin üçünde de hâkim tarz, geleneksel Çin hikâyeciliğiydi…

Dolayısıyla bu filmi diğer üç film ile kıyaslayarak eleştirmek, bunu yapmaya çalışan açısından hem büyük bir talihsizlik ve hem de zaman kaybı olur… Ki, hiçbir yerde de Zhang Yimou bu filmi, “Hero 2” olarak tanımlamamış da zaten…

Belki biraz tarzımızın dışında olacak ama buraya kadar söylediklerimizin tamamı, zımnen de olsa ikisini de içerdiği için filme ilişkin hem ilk tespitimiz hem de ilk önerimiz olsun… Artık ayrımı gönlünüze göre siz kendiniz yaparsınız…

Sonuç olarak, kendi değerlendirme sistemimiz içinde “Geçer” kategorisine dâhil ederek puan olarak da 6 verdiğimiz bu film için önerimiz de, “bir şans da siz verin” şeklinde olacak…

Keyifli seyirler…

Son bir not:
“Shakespearean” demişken, William Shakespeare uyarlamalarının en sıra dışı yönetmenlerinden Julie Taymor’ın, merakla beklenen (hafif bir “Oscar” heykelciği kokusu da aldığımız) son filmi “The Glorias: A Life on the Road” un çekimlerine 2019 yılı Ocak ayı içinde başlandığı haberini de duyurmuş olalım…

Amerikalı ünlü aktivist Gloria Steinem’ın yaşam öyküsünün anlatıldığı bu filmde, Julianne Moore, Alicia Vikander, Bette Midler ve Timothy Hutton başrolleri paylaşmışlar… Görüntü yönetmeni de, bu işin üstadlarından Rodrigo Prieto… Filmin müziklerini de, bir Julia Taymor başyapıtı olan "Frida" (2002) ile Academy ödülü kazanmış olan Elliot Goldenthal yapmış...

Bu ön bilgilerden sonra, gel de bu filmi takibe alma...