Papicha (2019)

“Papicha”, senaryosunu da, Fadette Drouard ile birlikte yazan Mounia Meddour’un yönetmen koltuğunda oturduğu ilk uzun metrajlı sinema filmi…

Usta gazeteci Fehim Taştekin’in tabiriyle, Radikal İslamcı terörün ülkeyi esir aldığı, 1990’lardaki “kara yılların”, aslında çok daha fazlası da var biçiminde çekilerek sunulmuş “ibret dolu” tarihi bir drama olmuş “Papicha”…

Zira yine Taştekin’in ifadesiyle, kafalarının içi hiç kimsenin hiçbir işine yaramayacak gereksiz “eski zaman masalları” ile doldurulduğu için “idrak etme” yeteneklerini büsbütün yitirmiş evlatların, başörtüsü takmadıkları gerekçesiyle annelerini dahi katlettikleri vahşet dolu görüntülere de tanık olunmuştu, tam anlamıyla 10 yıl süren bir “İç Savaş”ın yaşandığı o günlerin Cezayir’in de…

İşte tam da bu ortamda, Fransızca öğrenmenin yanı sıra moda tasarımıyla da yakından ilgilenen genç üniversite öğrencileri Nedjma 'Papicha’ (Lyna Khoudri) ve arkadaşı Wassila (Shirine Boutella) ile tanışıyoruz…

Bunlardan Nedjma erkek arkadaş olarak kanlı bir kaosun altında ezilerek diz çökmüş olan ülkeden kaçıp kurtularak kapağı Fransa’ya atma hayalleri kuran Mehdi (Yasin Houicha), Wassila ise bu kargaşanın sorumlusu olan radikalizmi benimseyen ve tesettüre girmeyen kadınları, feminist olmakla suçlayarak kıyasıya eleştiren Karim (Marwan Fares) ile takılmaktadırlar…

Elbette kendisinin de, en azından Nedjma kadar çağdaş bir görünüm ve düşünce yapısına sahip olduğunu gördüğümüz Wassila açısından, bu yanlış tercihin ileride bir takım “acıtıcı” bedelleri de olacaktır…

Bu arada başroldeki söz konusu kızlarımızın, Sofia (Malek Ghellamat), Kahina (Zahra Manel Doumandji), ve “sol elle su içerseniz şeytan çarpar” diyen Samira (Amira Hilda Douaouda) isimli arkadaşları da birer birer teşrif ediyorlar sahneye…

Tabii kız yurdunun kapısında bekleyen ve Nedjma’yı sürekli taciz eden Mokhtar (Samir El Hakim) zıpırını da atlamayalım…

Adam tam bir fırsat düşkünü sapık…

Ama filmde, Abdellah gibi Nedjma’nın tasarlayarak bizzat ürettiği ev yapımı kreasyonları para veya takas yoluyla satın alarak onları varlıklı müşterilerine “İtalya’dan geldi (Made in Italy)” diyerek fahiş fiyatlarla iteleyen değişik tiplerde yok değil…

Ülkenin içinde bulunduğu genel atmosfere de şöyle bir bakacak olursak, ilk anda her gün kitlesel ölüm olaylarının gerçekleştiği ciddi bir terör fırtınası ile karşı karşıya olduğumuzu görürüz…

Öyle ki, filmde ne zaman bir TV yayını sahnesi olsa, “flaş” gündemde hep bu türden terör haberleri vardır…

Zaten sadece resmi kayıtlara göre tespit edilebilen ölüm ve kayıp sayısı da 80 bin civarındaydı o yıllarda…

Ki, Fehim Taştekin’e göre “İslami Selamet Cephesi” (Fransızca da FIS) olarak adlandırılan grubun içindeki silahlanan “radikal selefi kanatlar”, kendi anlayışlarına göre “IŞİD'den bildiğimiz” (kafa kesme gibi) son derece ürkütücü yöntemlere de başvuruyorlardı…

Ve ne yazık ki, Nedjma’nın ailesinden, “spoiler” olmasın diye adını vermeyeceğimiz bir fert de, bu terör eylemlerinden birine kurban gidiverir…

Artık o andan itibaren, Nedjma’da gözünü tamamen karartır…

Ne olursa olsun, asla pes etmeyecek ve ülkesinin üstüne bir “karabasan” gibi çökmüş olan bu “ortaçağ artığı karanlığa” karşı direnecektir…

Hem de, belinde tabancalı tipler duvarlara kadınlara yönelik tesettür afişleri yapıştırıp zorla el ilanları dağıtırken ve kara çarşaflı kadınlar üniversite amfilerinde ders ve öğrenci odası baskınları yaparak İslami tebliğlerde bulunurken…

Karşılaşacağı tüm zorluklara rağmen ne mi yapacaktır Nedjma?

Her zaman ki gibi “bunu” ve Nedjma’nın finalde verdiği “o muhteşem mesajı” izleyerek yine kendiniz öğreneceksiniz…

Bitirmeden; Nedjma’yı canlandıran başarılı aktris Lyna Khoudri’nin Wes Anderson’ın merakla beklenen son projesi “The French Dispatch” de (2021):

Benicio del Toro, Adrien Brody, Tilda Swinton, Léa Seydoux, Frances McDormand, Timothée Chalamet, Jeffrey Wright, Mathieu Amalric, Steve Park, Bill Murray ve Owen Wilson ile beraber ana kadroda oynayacağını Liev Schreiber, Edward Norton, Willem Dafoe, Saoirse Ronan, Jason Schwartzman ve Anjelica Huston’ın da araya diğer bazı simaların da katılımıyla bu kadroya desteklerini sunacaklarını belirtmiş olalım…

Nihayetinde de; “The Angels' Share” (2012) ve “I, Daniel Blake” (2016) gibi Ken Loach filmlerinin kameraman ekibi içinde yer alan Léo Lefèvre’in, “göz kamaştıran” bu filmin görüntü yönetmeni olduğunu söyleyerek yorumumuzu noktalayalım…

Belki, yine klasik bir laf olacak ancak diğer yorumlarımızda olduğu gibi “spoiler vermeden” yazılmayanları yazmaya, anlatılmayanları anlatmaya, söylenilmeyenleri söylemeye çalıştığımız bu son derece özgün satırlar, filme ilişkin aydınlatıcı tespitler toplamımız olsun…

Sinema sanatına yaraşır; “emek ve bilgi verilerek” yazılmış bir başka kapsamlı yorumda yeniden buluşmak üzere, kendi değerlendirme sistemimiz içinde “İyi” kategorisine dâhil ederek puan olarak da 7 verdiğimiz bu film için önerimiz de:

Benzer "bilimsel gerçeklilikten uzak" mesnetsiz düşüncelere sahip "yerli ve milli" selefi bir grubun üyeleri olan densizlerin olumsuz yorum ve düşük puanlarına aldırmadan, “muhakkak bir şans da siz verin” şeklinde olacak…

Keyifli seyirler,

Son bir not:
Cezayir’de 90’lı yıllarda yaşananlar ile ülkenin bugünlerindeki gelişmelere ilgi duyanlar “Ceyda Karan’la Eksen” de, Fehim Taştekin ile 14 Mart 2019 tarihinde Sputnik’te yapılan kapsamlı söyleşinin video görüntülerine bir göz atabilirler…

https://tr.sputniknews.com/ceyda_karan_eksen/201903141038209859-cezayir-buteflika-ordu-arap-bahari/

-Bir film gibi değil de 1997 Cezayir'ine ait bir yaşam belgeseliymiş gibi izledim yapımı; gerçekten çok çarpıcı ve etkileyici.... Kadınlara hangi gözle bakıldığı, nelere maruz kaldıkları, herhangi bir hakkı ve özgürlüğü olmayan bir canlıymış gibi nasıl davranıldığına şahit olduk.