Uzun Kız (2019)

II. Dünya Savaşı sonrasında her anlamda yıkıma uğramış Leningrad’da yaşanan buruk bir aşk hikâyesini anlatıyor Dylda. Savaşın ağır travmasını üzerinden atamamış, bir şekilde hayata tutunmaya çalışan iki genç kız, Iya ve Masha arasında gelişen ilişkiyi sabırlı, güçlü ve özgün bir dille anlatan film akıllardan zor silinecek bir savaş sonrası draması koyuyor ortaya. Film, bir yandan arka planına yerleştirdiği savaş sonrası Leningard manzaraları ve hem ruhsal hem bedensel olarak yıkıma uğramış insan profilleri ile güçlü bir savaş eleştirisi yaparken bir yandan da bu yıkıntının içerisine yavaş yavaş filizlenen sancılı, zor ama naif bir aşk hikâyesi yerleştiriyor. Ötenazinin, intiharların, ölümlerin sıradanlaştığı bu hayata dair anlatısını ajitasyona kaçmadan oldukça gerçekçi ve özgün bir dille aktarıyor seyircisine. 1991 doğumlu genç yönetmen Kantemir Balagov’un ikinci yönetmenlik denemesi olan Dylda ustaca kurgulanmış dramatik altyapısı, savaşa / savaş sonrasına dair yaptığı tespitler ve yakaladığı çarpıcı ayrıntılarla psikolojik derinliğe sahip mutlaka izlenmesi gereken filmlerden.

“Beanpole / Dylda”, senaryosunu Aleksandr Terekhov ile birlikte yazan Kantemir Balagov’un yönetmen koltuğunda oturduğu sıra dışı bir drama…

Prömiyeri, 16 Mayıs 2019 tarihli gösterimi sonrasında Balagov’un “Un Certain Regard En İyi Yönetmen” ödülünü de kazandığı Cannes Film Festivalinde yapılan ve 20 Haziran 2019 tarihinde Rusya’da vizyona giren filmin, hâlihazırda IMDB, Rotten Tomatoes ve Metacritic gibi mecralarda ciddiye alınacak miktarda oydan oluşan bir izleyici ve yorumcu puanı ortalaması mevcut değil…

O nedenle bizde, savaşların insanların hayatları üzerindeki yıkıcı etkilerinin (aşağıda ayrıntısına gireceğimiz) “farklı insan portreleri” üzerinden oldukça çarpıcı bir biçimde anlatıldığı bu filmi, her zamanki gibi önceliği oyuncu kadrosuna vermek suretiyle bizzat kendimiz mercek altına alarak incelemeye ardından da puanlamaya çalışacağız…

Bunun içinde, hikâyenin geçtiği dönemin ruhuna aykırılık teşkil etmemesi açısından, dekorlarından oyuncuların üzerindeki rengarenk el örgüsü kazaklarına kadar her şeye en ince ayrıntısına kadar büyük bir özen gösterildiği her halinden belli olan filme ilişkin ilk tespitimizi, sonrasında da naçizane ilk önerimizi paylaşalım istiyoruz…

Bu bağlamda da işe; karşımızdakinin, David Ehrlich’in de Indiewire’daki 16 Mayıs 2019 tarihli yorumunda isabetle vurguladığı gibi, “Olağanüstü performanslara ve Alfonso Cuarón'un 3 Academy ödüllü ‘Roma’ sı (2018) düzeyindeki prodüksiyon tasarımına sahip” bir film olduğunu söyleyerek başlayabiliriz…

Dar bir bakış açısı ile değerlendirildiğinde, film bir bütün olarak başrolleri paylaşan Iya (Viktoria Miroshnichenko) ve Masha (Vasilisa Perelygina) isimli “savaş mağduru” iki talihsiz kadının hikâyesi olarak algılanabilir…

Ama kesinlikle olay bununla sınırlı değil…

Savaştan vücudundaki bütün uzuvları felç olmuş olarak dönen Stepan (Konstantin Balakirev), hikâyenin yaşandığı hastanenin baş hekimi ve yöneticisi Nikolay Ivanovich (Andrey Bykov), ortalıkta serseri mayın gibi dolanan Sasha (Igor Shirokov) ve (çok kısa bir süreliğine de olsa) küçük Pashka (Timofey Glazkov) filmdeki kayda değer diğer isimler… Zira bütün hepsinin üzerinden bir şeyler anlatmaya çalışmış Kantemir Balagov…

Elbette biz, spoiler vermek tarzımız olmadığı için olayların ayrıntısına girmeyeceğiz… Fakat izlemeniz halinde sadece (filme adını veren) “beanpole / fasulye sırığı” olarak da adlandırılan (yahut hitap edilen) Iya ve Masha’ya takılıp kalmamanızı ve sözünü ettiğimiz diğer karakterlere de dikkat etmenizi salık vereceğiz… Ki, zaten ancak hepsini bir araya getirdiğiniz zaman filmin kara kutusunu çözebileceğiniz için başka türlüsü de pek mümkün değil…

Film 1945 Leningrad’ın da geçiyor olmasına karşın Balagov, ne dış mekânlarda ne de resmi devlet binalarının içinde, “Aslında durum bu savaşı yaşayan batılı ülkelerde de çok farklı değildi” demek istermişçesine hiç bir yerde, (Lenin – Stalin poster ve heykelleri ile orak – çekiçli SSCB bayrak ve afişleri gibi o yıllarda Rusya'da bulunmaması mümkün olmayan) komünist figürleri kullanmamış… Sokaklarda da, isimsiz ve sıradan karakterler üzerinden insanları intihara kadar sürükleyen savaş sonrası psikolojik sancıları anlatmaya çalışmış…

Belki, yine klasik bir laf olacak ama diğer yorumlarımızda olduğu gibi “spoiler vermeden” yazılmayanları yazmaya, anlatılmayanları anlatmaya, söylenilmeyenleri söylemeye çalıştığımız bu satırlar filme ilişkin ilk tespitimiz olsun…

İlk önerimize gelince:

O hakkımızı da bu kez; nitelikli film izlemeyi tarz edinmiş sinemasever dostlara, “Daha henüz ikinci denemesinde olmasına rağmen bütün dikkatleri üzerinde toplamayı becerebilen Kantemir Balagov gibi genç sinemacıların filmlerine de izleme listelerinizde yer açmayı unutmayın” diye seslenerek kullanmak isteriz…

Sonuç olarak, kendi değerlendirme sistemimiz içinde “İyi” kategorisine dâhil ederek puan olarak da 7 verdiğimiz “destansı drama” lezzetindeki 137 dakikalık bu film için önerimiz de, eğer halen izlemediyseniz olumsuz yorum ve puanları önemsemeden (hatta hiç aldırmadan) “mutlaka bir şans da siz verin” şeklinde olacak…

Keyifli seyirler…

Sinematografi ve oyunculuklar açısından harika bir film. Dram filmlerine ve durağanlığa tahammül edemeyen arkadaşlara tavsiye etmem.