Beni çok etkileyen ve defalarca izlemekten zevk aldığım müthiş Metin Erksan’ın başyapıtı. Fars edebiyatında geçen bir surete aşık olma hikâyesi anlatılıyor. Ama ne anlatmak! Siyah beyaz bir destan gibi akıp gidiyor film. Peşi sıra izleyeni sürükleyerek. Oyuncular müthiş. Halil (Müşfik Kenter) Büyükada’da bir konağı boyarken resmini gördüğü Meral’e (Sema Özcan) aşık olur. Birgün suretine aşık olduğu kızı gördüğünde aslına da aşık olur. Ama modern kız Meral, Halil’in mistik aşkını sevmiştir.


sevmek zamanı'nda tasavvufi açılımlarla zenginleşir. aranan belki ideal aşk zeminidir; plantoncu gölgeler dünyasından sahih dünyaya adım atmak isteyen halil'in serüvenidir; belki de tıpkı şöminedeki ateşin gölgesinin duvara yansıması gibi hakikat-yanılsama arasında gidiş ve geliştir. zaten en iyi hakikat yanılsamadır bazen. [surete aşık olma/@hanging rock - ekşi sözlük]

hayatını daha çok kadınla birlikte olmaya, yahut daha çok adamı artı hanesine katmaya adamış olan kelle avcısı soyundan gelme kıtipiyozların anlamayacağı türden bir durumdur müşfik kenter'in oynadığı boyacı halil'in durumu… [sevmek zamanı/@lem - ekşi sözlük]

öyle bir tutkuyla çekilmiştir ki bu film, metin erksan filmi bitirebilmek için evindeki eşyaları satmak zorunda kalmıştır… [sevmek zamanı/@delinin zoru - ekşi sözlük]


Kasvetli ama o derece de büyüleyici Büyükada ve İstanbul manzaraları, çok güzel müzikler eşliğinde… Kemani Tatyos Efendi Kurdilihicazkar Saz Semaisi ne çok yakışıyor İstanbul’a. İşte bütün bunlar; Metin Erksan ve Kemal Demirel’in diyalogu az senaryosunu masal düzeyinde şiirselleştiriyor. İncelik ve zerafet abidesi bir film çıkıyor ortaya. Planlar kamera açıları, enfes kareler… Belki de Türk sinemasında bir örneği yok, özgünlük ve sanat değeri açısından.

Çekildiği zaman ne yazık sinemada gösterim şansı bulamamış. Özel gösterimlerde ve sonra tv gösterimlerinde ünlenmiş. Şimdi, Mimar Sinan Üniversitesi Sami Şekeroğlu Sinema-TV merkezi tarafından 2016 yılında restore edilmiş dijital kopyası büyük ekranda ilk defa 2018 ifistanbul’da seyirci ile buluştu.


metin erksan bu filmi için şunları yazmıştır zamanında:

// bütün sanatlar insanı anlatır. insansız sanat olmayacağı gibi, sanatı da ancak insan yapar. yani 'sanat insan içindir'... 'sanat sanat içindir' veya 'sanat toplum içindir' gibi birtakım bayatlamış yanlışların bilimsel düşünce içinde artık yeri yoktur. mutlak doğru bu olduğuna göre sevmek zamanı’na önce insanı anlatan film diyeceğiz.
...
sevmek zamanı’na insanı anlatan film demiştik. sevmek zamanı büyük toplumsal sorunları çözme, bir eyleme önder olma, türk sinemasına yeni bir şeyler getirme, uluslararası film yarışmaları için yapılma gibi tutarsız, boş savlardan uzaktır. sevmek zamanı yalnızca insanın dramını anlatır. türk sinemasında bazı çevreler son zamanlarda toplumsal gerçekçilik, toplumsal sorunları anlatma diye bir kaygıya düştüler. dünyanın politik, ekonomik ve toplumsal sorunlarına, sinema sanatına şimdiye kadar bilgi eksikliklerinden ötürü her zaman ters açıdan bakan ve ancak 1960'dan sonra uykudan uyanan bu «cesur» yeni toplumcular, ün kazanmak için kelle kesen yiğitler misâli petrol sorununa, toprak reformuna, gecekondu sorununa, grev sorununa, yabancı sermaye sorununa dair filmler yapacağız, yaptık diyorlar. iyi ama bu sorunlara dair ancak belgesel filmler yapılır. sanat insanı anlatır. sorunu anlatmaz. sorunun içindeki insanı anlatır. sanat insanoğlunun dramını anlatır.//

metin erksan - 'sevmek zamanı neyi anlatır veya sinema üzerine düşünme'

görüntü dergisi - sayı 2 (1966) [sevmek zamanı/@kongrul - ekşi sözlük]


Halil - Resminle benim arasındaki bir durum seni ilgilendirmez. ben senin resmine âşığım.

Meral - İyi ama âşık olduğun resim benim resmim. işte ben de buradayım söyleyeceklerini dinlemeye geldim.

Halil - Resmin sen değilsin ki? Resmin benim dünyama ait bir şey. ben seni değil resmini tanıyorum. belki sen benim bütün güzel düşüncelerimi yıkarsın.

Meral - Bu davranışların bir korkudan ileri geliyor.

Halil - Evet. bir korkudan ileri geliyor. Bu korku sevdiğim bir şeye ebediyyen sahip olmak için çekilen bir korku. ben senin resmine değil de, sana âşık olsaydım ne olacaktı? Belki bir kere bile bakmayacaktın yüzüme. belki de alay edecektim sevgimle. Halbuki resmin bana dostça bakıyor. iyilikle bakıyor ve ebediyyen bakacak.