Animasyon film denildiğinde yapımcı şirket olarak akla ilk gelen Pixar'dır muhtemelen. İlk yapımı olan Toy Story / Oyuncak Hikayesi serisinin beğenilmesiyle ismini duyurmuş olan Pixar'ın elinden çıkan Finding Nemo / Kayıp Balık Nemo ise o zamana kadarki en büyük ilgiyi gören animasyon film olma başarısını göstermiştir. Peki bu başarının sebebi nelerdir? Temelde iki farklı sebep vardır dersek doğru bir ayrımda bulunmuş oluruz. Birinci sebep işin teknik boyutu yani bilgisayarlı grafiklerin en iyi şekilde kullanılması, ikinci sebep ise animasyon karakterlerini ve onların deniz altındaki dünyasını biz insanların dünyasına göre çok iyi tasvir edip karakterlere, oluşturulan bu dünyada gerçekçiliğin doruklarında can vermek diyebiliriz.

Film, küçük yaşta annesini kaybeden, kusurlu bir yüzgeci olan Nemo'nun okyanusta insanlar tarafından yakalanmasını ve babası Marlin'in oğlu Nemo'yu bulma çabasını konu edinmektedir. Yani adı üstünde görev basit: Kayıp balık Nemo'yu bulmak...

Filmde ilk olarak göze çarpan şey denizin altında var olan yaşamın, insanların yaşamına göre uyarlanmış olmasıdır. Balıklardaki aile yapısı, küçük balıkların okula gitmesi, komşuluk ilişkileri, balıkların insanların hissettiği duygulara sahip olması... Örneğin Nemo'nun bir yüzgeci normalden kısadır ve babası Marlin, eşini de kaybetmiş olmanın verdiği duygu ile aşırı korumacı bir ebeveyndir. Tıpkı annemizin bizlere sayısız kez tembihlediği terli terli su içme, oyun oynarken dikkat et terleme, yolda karşıya geçerken her iki tarafı da en az üç kez kontrol et, aman o çocuklarla oyun oynama demesi gibi. Nemo'da haliyle dış dünyaya açılamamış, babasının ekseninden çıkamamış, birazcık pısırık birazcık da meraklı bir çocuk tabii. Şimdi insan olarak kendimize baktığımızda işte bu duyguların ve duyguların bize yansıttığı davranışların o insanın karakterini oluşturduğunu söyleyebiliriz. İşte aynı insanda olduğu gibi filmde de su altındaki her bir canlı farklı bir karaktere sahip. Bu nokta filmin anlaşılabilmesi ve herkesin kendinden bir parça, kendinden bir hikaye yakalayabilmesi açısından son derece başarılı işlenmiş. Böylece daha film başlar başlamaz bir yakınlık kuruyorsunuz karakterlerle. Hatta "Bunu ben de yaşadım" diyorsunuz çoğu yerde.

Duygu ve karakter olgusunu filmin her noktasında görmek mümkün. Sadece ana karakter tabanlı olarak ele alınmış bir yapım değil Kayıp Balık Nemo. Filmde konuşsun ya da konuşmasın, her bir canlının insani bir karakteri var. Artık balık yemeyeceğini söyleyip rejim yapan köpek balığı Bruce, akvaryumun ağır ağabeyi Gill'den tutun da hiç konuşmadan öten martılara kadar her bir canlının insan hayatında temsil ettiği bir karakter mevcut. Ve tabii balık hafızalı, unutkan balığımız Dory var bir de. Balık hafızalı tabirine gönderme olarak unutkanlığının yanında sakarlığı ile de filmde yıldızı parlayan bir karakterdir kendisi. Hatta Pixar'ın en sevilen karakteri olup bu filmden tam 13 yıl sonra Finding Dory / Kayıp Balık Dory ismiyle devam filmi çekilmiştir kendisine.

Karakter konusunun üzerinde çok durdum. Filmi sevdiren en önemli etken bu karakter meselesi olduğu için biraz üzerinde durmak gerekiyor haliyle. Çünkü filmi izlerken kendinizi su altı dünyasından biriymişsiniz gibi hissedip, filmin su dışarısında geçen kısımlarında insanlardan korkuyorsunuz. İnsanların ne kadar kötü bir varlık olduğunu görüyor, kendinizi bir balık olarak hissedip insanlardan gerçekten korkuyorsunuz. Akvaryum sahnesi burada kilit rol üstlenmiş. Canavarımız olan insan Darla karakterinden siz de korkarak kaçmaya çalışıyorsunuz bir nevi. Ayrıca bu filmde mükemmel özelliklere sahip, süper güçleri olan bir karaktere rastlamanız mümkün değil. Hemen hemen her karakter günlük hayatta karşılaştığımız normal ya da kusurları olan karakterler. Bu da karakter ve davranış analizinin ne kadar iyi seçilerek yapıldığını ve karakterlere uygun şekilde oturtulduğunu gösteren, ayrıca filmin başarısında büyük bir pay sahibi olan en önemli unsurdur.

Diğer bir unsur ise, su altı ve su üstü karakterlerinin animasyonda gerçekçiliğe çok yakın şekilde canlandırılması. Yani işin teknik boyutu. Film için yapımcılar su altı dünyası hakkındaki belgeselleri inceleyerek hem su altındaki dünyanın nasıl olduğuna hem de bu dünyadaki canlıların davranış biçimlerine kadar her ayrıntıyı araştırmışlar. Bu araştırmalarının ardından çekim aşamasına geçildiğinde ise sadece bilgisayarla oluşturulan sanal bir dünyayı değil, gerçek su altı görüntülerini sayısallaştırıp bilgisayar ortamına aktararak bu gerçek görüntüler üzerinden filmdeki sanal dünyayı oluşturmuşlar. Kısacası gerçeğe oldukça yakın bir sanal dünya yaratıp, bu dünyanın içerisine koyduğunuz karakterleri de gerçeğe oldukça yakın kılarsanız bu tür bir başarıyı elde etmeniz de kaçınılmaz olacaktır haliyle.

Filmin başarısının son bir ayağı daha var aslında. O da tabii ki seslendirme kısmı. Sanal canlıların karakterleri ve davranışları ile aynı derece başarılı bir seslendirme performansının yansıtıldığını rahatlıkla söylemeliyiz. Her karakterin seslendirmesi oldukça yerinde ve güzeldi ancak bir karakter var ki, o diğer tüm karakterlerin bir adım önündeydi bu konuda. Bu başarısıyla da kendinden o kadar bahsettirdi ki, daha önce söylediğim gibi 2016 yılında bu filmin devamı olarak Dory karakteri için Kayıp Balık Dory animasyon filmi yapıldı. Bu karaktere ses veren sanatçı da ünlü talk-showcu Ellen DeGeneres'dir. Burada filmin yönetmeni ve senaristlerinden olan Andrew Stanton'ı da unutmamak gerekir. Kendisi filmdeki deniz kaplumbağası olan Crush karakterine de ses vererek yapımın her noktasına imzasını atmıştır.

Son olarak, Kayıp Balık Nemo, animasyon filmi olmasına karşın sadece yaşı küçük kitleye hitap etmeyen, içerdiği her yaşta ve her çevreden karakter ile her kitleyi kucaklayan, sıcak, macera dolu bir aile yapımı olarak herkesce izlenebilir, izlenmelidir de.