Dünyanın En Kötü İnsanı (2021)

Dünyanın En Kötü İnsanı

Uzuuuun zamandır ses çıkmıyordu... Şükür hâlâ varmış... “Durdurun dünyayı inecek var” kontenjanı tozlu ve gıcırdayan kapılarını sonunda yeniden açtı bu filmle. Bana uzaklardan gülümseyen Sinema Tanrısı’nın jestine karşılık vermek için meğer daha çok yazmam gerekiyormuş, haber gönderdi dost bir sinema prensiyle : )) Bu vesileyle yine sizlerle birlikteyim.

Frances Ha'yı izleyip beğenenlerden misiniz? Woody Allen sever misiniz? O halde ekran başına. Hoş geldiniz.

Dünyanın En Kötü İnsanı, Reprise ve Oslo 31 Ağustos filmleriyle gönlümüzde taht kurmuş olan Joachim Trier üçlemesinin son filmi. Üçlemeden, üç filmden bahsediyorum ama hem birbiriyle bağlantısız hem de en ince seviyede bağlantılı bir filmden ve filmlerden bahsediyorum. Her ne kadar diğer iki filmine göre daha hareketli, daha komik ve kasvetli havadan birazcık uzakta olsa da İskandinav Sineması'ndan bahsettiğimiz, gerçekçilik ve karamsarlık gömülü geldiği için yalnızca birazcık uzakta diyebilirim : )

Dünya prömiyerini 74. Cannes Film Festivali'nde yapıp "En iyi kadın oyuncu (Renate Reinsve)" ödülünü kazandı.Dünyadaki yerini bulmaya çalışan, hiçbir şeyin sonunu getiremeyen, sürekli bir şeyden diğerine atlayıp duran Julie, ; ) prolog, 12 bölüm ve epilog’dan oluşan anlatısıyla baş başayız.

Film öyle akıcı ve nüfuz edici ki... Çok çok rafine ve endüstriyel bir yağ gibi hemen her yere her şeye işliyor... Filmin dış kabuğunuzda tutunması mümkün değil, hemen içe, en içeriye nüfuz ediyor. İç taraflarda bağ kurduğu şeyler öylesine siz ve size özel ki biraz daha ilerlesin, ne var ne yok yüzeye çıkarsın istiyorsunuz... gömdüğünüz her ne varsa...

Julie'nin (Renate Reinsve) kafa karışıklıklarını, şu daldan dala atlamalarını aslında siz de sıklıkla farklı formlarda bizzat yaptığınız için absürt bulmuyor, bilakis bağlanıveriyorsunuz.

Dünyanın En Kötü İnsanı, toplumun dayattığı tek bir... eş, aile, kariyer, evcil hayvan ile yoluna devam etmeyen Julie değilse belki de “sanatım aracılığıyla hatırlanmak istemiyorum, hayali bir yüz olmak istemiyorum, sadece evimde seninle yaşamak istiyorum” diyen çizer Aksel'dir. Bilinçüstü bunları söyleyen Aksel'in bilinçaltı, Julie’ye “ sen hayatımın aşkısın” demekle, kendisiyle ilgili önemli bir şey vermek, unutulmamak... yok olmamak istemektedir naifçe.

Ya da belki "50 yaşına kadar kahve servis etmeyi dert etmeyen", yaşadığımız çağa inat sakinlik uzmanı canım benim Eivind'dir kim bilir o kötü insan. Belki kötü belki değil ancak hassas ve zeki insanlar için hayat her zamankinden sadece daha da zor artık o bir gerçek.

Peki, işe yarar bir şeyler yapmanın derdindeki Julie, şeytana ruhunu satıp bir bedel mi ödeyecek?
Zira temel seviyede kadına biçilen annelik rolü, kadını her koşulda bir ömür ayakta tutmaya yetecek olan "bir şeyler yapıyorum" hissiyatını yaşatacak, gerekli motivasyonu verecek, en el altındaki bir iksirken Julie bu iksirden bir yudum alacak mı?. Aksel'in bilinçaltı gibi öleceğinin farkında olan bir başka bilinçaltının, kolektif boyutta ölüm travmasına karşı geliştirdiği birtakım savunmalardan biri de çocuk değil mi? Çocuk, hayat ve devamlılık demek değil mi?

Risk almaktan çekinmeyen, özgürlüğüne düşkün, maceracı ve zeki Julie belki de hekim olmak yerine kitapçıda çalışmanın veremediği tatmini annelikte bulur.

Filmin akışkanlığın diğer bir öğesi de samimiyet... Uzun zamandır hem seyir zevki hem de akıcılık anlamında bu kadar samimi bir oyunculuğa şahit olmamıştım. Duru ve berrak güzellik, şükür Julie'nin (Renate Reinsve)'in yalnızca dışında kalmamış... Her şeye yansımış...

Sarsılarak tavsiye ediyorum...

Konusu ve atmosferi itibariyle bir Milan Kundera kitabı okuyormuşum izlenimi verdi bana film ki bu açıdan da pek çok izleyiciye hitap edebileceği gibi pek çoklarına da hitap etmeyecek hatta sıkıcı gelecektir. Açıkçası bence başlar başlamaz akıcılığına kapılmamak ve filmden çıkarımlar yapmamak elde değil. Bir yandan da filmin hissettirdikleri dolayısıyla; serin bir havada ılık bir kıyafete sarınma hissinin rahatlığı, ıslak çimenin üzerine oturmanın huzursuzluğu ile kapışıyor sanki. Ama ikili insan ilişkileri, tekli içsel çatışmalar, hayatta yön bulma çabaları anlamında da o kadar doğal ve hayatın içinden bir film ki olay örgüsü bir anda beyninizi sarmalıyor, içinize nüfuz ediyor. Görsel zevk, renk paleti, ışığın doğru kullanımı ve dramı, duygusallığı harman yaparak karakter dışavurumlarının seyirciye aksı gibi pek çok yönden ve sanatsal anlamda da keyifle izlenebilecek bir yapım olduğunu düşünüyorum. Ben fazlasıyla keyif aldım ve tavsiye ediyorum. İyi seyirler dilerim.

"Seni seviyorum ve seni sevmiyorum."

Joachim Trier'ın salgın nedeniyle çekimlerine bir süreliğine mecburen ara verdiği ve daha sonra tamamladığı, Ekim 2021'de vizyona giren "Oslo Üçlemesi"nin son filmi. Diğerleri; "Reprise" (2006) ve "Oslo, 31 August" (2001). Kendisi, filminin konusunu "Günümüzde aşk ve aşkta anlam aramakla ilgili...’’ olarak özetliyor.

Filmin karakteri konusunda ilginç olan birşey var; kolaylıkla "feminist" veya "anti-feminist" yargısına varabilirsiniz, ve ikisi de bir bakıma doğru olabilir. Tabii ben sadece "insanca" olduğunu düşünüyorum. Yine film hakkında "dramatik" veya "mızmız" değerlendirmelerini yapabilirsiniz, ve ikisi de yanlış sayılmaz. Pek çok edebiyat ve sinema yapıtında bolca işlenmiş olan "kendini arama" teması artık kabak tadı vermeye başlamış olabilir, ama bu filmin hala söylenecek birkaç sözü kalmış da olabilir. Genellikle romantik filmlerde işlenen "iki aşk arasında kalma" teması için yok diyemeyiz, ama oldukça sığ bir değerlendirme olduğunu da kabul etmemiz gerekir.

Beni rahatsız eden tek şey, bir "anlatıcı"ya gerek duyulmuş olması oldu. İlle de bir anlatıcı gerekiyor idiyse, bu pekala Julie'nin kendisi olabilirdi, ama bence hiç gerek yoktu. Hatta sanki film kendini ifade edemiyormuş da, bir "yardım" lazımmış gibi bir hava oluşuyor ki, gerekçe olarak bir tür "Brechtiyen endişe" falan duyulmuş ise, "yapmayın" derim sadece. Zaman zaman kullanılan fantastik ögeler bu iş için yetiyor da artıyor bile. Bir de ana karakterler arasında olan bir yaş farkından bahsediliyor, ama görünüş öyle olmadığı gibi, gerçekte de Renate Reinsve ile Anders Danielsen Lie arasında sadece 8 yaş var, ve adam biraz yaşından genç, kadın da biraz olgun gösterdiği için o ara bile neredeyse kapanıyor. Oyunculuklarla ilgili bir sorun yok ama bu bence ciddi bir kast ve reji hatası.

Filmde grafik ve sözel olarak erotik temalar var. İzleyecekseniz göz önüne almış olmanız gerekir.