Çin (1972)

1972 yılında Çin Hükümeti’nin resmi çağrısıyla Çin’e giden Antonioni, orada “Chung

Kuo Cina-Çin” adında bir belgesel çeker.

Ama film gösterime girdiğinde Çin’de büyük bir protestoyla karşılanır. “Halkın Günlüğü” adlı gazetenin eleştirmeni, yazısında Antonioni’yi dostluğa ihanet etmekle suçlar ve yazısına şöyle devam eder: “Bu filmin karşı devrimci yapısını tümüyle açıklayıp eleştireceğiz.”

Çinli eleştirmen, yazısında filmin görsel düzenlemesini ve yapısını da eleştirir:

“Yönetmen Antonioni, büyük sayıdaki çağdaş işletmelere gözlerini kapatarak, yoksulca donatılmış, elle çalışan işletmenlerin görüntülendiği, birbiriyle ilişkisi olmayan sahneleri birleştirmeye çalışmış… Filminde bakımsızlıktan yıkılmış evler, yük taşımacılığında kullanılan yorgun hayvanlar, terk edilmiş yaşlılar, küçük tarlalar gibi görüntülerden oluşan can sıkıcı planlar dizisi var… Filmde Çin halkının önemli ölçüde gelişen yaşantısını göstermemek için tüm aldatmacalara başvurmuş… Antonioni, Çin halkını kötülemek amacıyla, araba çeken, sokakta gezinen, çayevlerinde oturan insanların değişik yüz ifadelerini şaşılası bir şekilde sunmak için çok düşünmüş… Yeni bir torna tezgahı, bir traktör, temiz görünümlü bir okul, bir binanın inşasındaki heyecan dolu çalışma, iyi bir hasat zamanını içeren bir sahne filmde gösterilmiyor. Ancak Çin halkını ve Çin’i kötülemek için neyi uygun gördüyse onların yakın ve genel planlarını gerçekleştirmiş.

Kurgu göz önüne alındığında, film rastlantı sonucu bir araya gelmiş planlar karmaşası gibi görünüyor. Ancak sahneler gerçekte kötü bir amaç için bu şekilde düzenlenmiştir. Filmde ışığın ve rengin kullanımında da kötü bir amaç var. Film genellikle gri, donuk ve soğuk tonlarda çekilmiş. Vangpoo nehri dumanlı ve sisli görünüyor. Pekin’deki caddeler sıkıcı renklerle boyanmış, dağ köyleri koyu gölgeler arasında gizlenmiş gibi görünür. Tümüyle bir çok sahne izleyiciye yalnızlık, ıssızlık, hüzün, ve sıkıntı duygusu aktarmaktadır.”

Batılı eleştirmen ve düşünürlerin film hakkındaki görüşleriyse oldukça farklıdır. Örneğin, James Potts “Uluslararası film Dili Üzerine” adlı araştırmasında Antonioni’nin bu filmi için şöyle der:

“Filmin içeriğinden ayrı olarak Çinliler Batı’nın yeni gerçekçi, toplumcu belgesel filmlerinin sinema dili ve kuramları konusunda bir bilgiye sahip değiller. Antonioni’nin ‘hileleri’ bizim ölçütlerimize göre ölçülü uygulamalardır… Sonuç olarak, Antonioni’nin filmi hakkında Çinlilerin yazdıkları eleştirilerden daha fazla anlam çıkartmamalıyız. Belki de onların başardıklarını olumlu bir şekilde gösterme isteğine kapılabiliriz. Her toplum kendi iç çamaşırlarını göstermek istemez.”

Susan Stong ise “On Photography” adlı kitabında, Antonioni’nin filmine yapılan saldırıları şöyle çürütmeye çalışır:

“Çağdaş fotoğrafçılığın ve sinemacılığın tüm yöntemlerinden oluşan olumsuz bir listedir… Dünyayı nasıl bölük pörçük görüyorsak, bizim için fotoğrafçılık böyle bir görme biçime sıkıca bağlıdır. Amaç, parçanın yardımıyla bütünün algılanmasıdır. Ancak Çinliler bütünsellikten yanadır.” - Gönderen: kuzeydebiryer