Reign of Terror (1949)

Robespierre, Devrim'in büyük "yeşil gözlü" canavarı olarak resmedilmiştir. Bu Thomas Carlyle'nin klasik devrim tarihinde Robespierre'yi tasvir ederken kullandığı bir ifadeydi. İktidardaki hiç kimse hakkında söylenecek nazik bir söz bulamayan ve daha güçlü hale gelirken birkaç rakibinin altını oyan keskin, pudralı bir figürdü. Devrim'in ideallerine sözlü bir şekilde hizmet etti, ama görünüşe göre insanlık kavramına bireysel erkeklerden ve kadınlardan daha çok aşıktı.

Anthony Mann'ın yönettiği bu film, Louis XVI'nın idamından sonra kurulan Fransız cumhuriyetinin ikinci yılı olan Mayıs - Haziran 1794 aylarının Paris'in kasvetli bir görüntüsünü ve Robespierre'nin nihayet nasıl yıkıldığını anlatıyor. Yönetmen bu filminde Fransız Devrimi'nin kaosu ve katliamının dışında, Maximillian Robespierre’nin (Basehart) diktatörlük için bir fırsat yakalamasını ve 48 saat içinde kontrolü ele geçirerek demir bir sopayla Fransa'yı yönetecek olmasını işlemektedir. Özellikle olaylar Robespierre’nin öldürmek istediği kurbanlarını kaydettiği ‘’kara kitabın’’ bulunması çerçevesinde işlenmiş. Ki bu kitabın ortaya çıkması Robespierre’nin çöküşü anlamına gelecektir. Yönetmen Hitchcock benzeri dokunuşlarla Robespierre’nin kaderini bu Kara Kitap ile birleştirmiştir.

Bu film kurgu olsa da, kapsadığı olaylar çok gerçektir. Ve zamanın dehşetini göstermekten çekinmiyor. Bu nedenle, "Kara Kitap" film olarak tarihsel bir değere sahiptir. Tarih meraklıları, entrika ve aksiyonu sevenler bu filmden keyif alabilirler. Sonda kara kitabın bulunması, Robespierre’nin kendi kazdığı kuyuya düşüşü sıradışı bir şekilde işlenmiştir. Yine filmin sonlarına doğru, Fouché'nin Napoleon Bonaparte olduğunu iddia eden bir askerle konuşmasıyla Fransa'nın geleceğine kısa bir atıfta bulunulur. İzlemek isteyenlere tavsiye ederim.

Film’den diyaloglar:

- Robespierre bir sahnede, masum bir adamı iz bırakmadan giyotine mahkum etti. Adamın karısı, boyun eğmeyen Robespierre'ye yalvarır. "Tanrı'yı oynamayı bırak" diyor.
"Tanrı mı? Devrim Tanrı'yı ortadan kaldırdı. Yalnızca halkın iradesi var. Ve insanlar konuştu."

-Filmin son sahnesine doğru, Aziz Just "Halk çıldırdı. Bizi parçalara ayıracaklar" diyor.
Robespierre yanıtlıyor, "Kalabalığı ben yarattım. Kalabalık benim çocuklarım. Babalarına karşı dönmeyeceklerdir."

Halkına döner şunları söyler "Bir insanın ölebileceği en büyük ölüm kendi halkı içindir. Ama o zaman bir lidersiz olursunuz. Gitsem benim yerimi kim alacak? Bırakın Robespierre'nin adımlarını takip edebilecek adam öne çıksın. Sana liderlik ettim. Karanlığın içinden. Diktatörlüğün gücünü aradıysam, bu kişisel zafer için değildi. Senin iraden benim irademdir. Ben sadece senin için öldürdüm. "

Amerikalıların gözünden Fransa'nın özgürlük ile diktatörlük arasındaki mücadelesi. Bu tür tarihi filmler yapmanın ne kadar zahmetli ve zor bir iş olduğundan bahsetmeye gerek yok. O dönemi yansıtırken hissettirmek ve filmin içine çekmek her şeyden önemli. Aslında filmde bunların bir kısmı var hatta ibret alınacak sözler de mevcut fakat bu kadar kısa süreli olması bu tür geniş hikâye için uygunluğu tartışılır. Kötü denemez ancak beklentilerin uzağında kalmış demek doğru olur. Nitekim ne izlenmeyecek kadar kötü ne de beklediğinizden daha iyi değil.