Beşir'le Vals (2008)
Vals Im Bashir
Yazıma ilk olarak adını filme veren Beşir'in kim olduğunu söyleyerek başlayacağım. Filmin isminde Beşir olarak geçen kişi eski bir Lübnanlı başbakandır. Tam adı Bashir Gemayel olan bu kişi aynı zamanda Lübnan Falanjları Partisi genel başkanıdır. Daha sonra filmde anlatılan Sabra ve Şatila katliamlarına neden olacak bir bombalı saldırı ile 14 Eylül 1982'de öldürülmüştür.
Filmle ile ilgili incelemem geçecek olursak, filmde oldukça farklı bir anlatım tarzı kullanılmış. Film; savaş, tarih, dram, psikolojik, belgesel film türlerinin özelliklerini kendi içinde barındırıyor. Özellikle dramı çok başarılı bir şekilde aksettirmiş izleyicilere. Animasyon olan bu film bana sahip oldukları bazı ortak özellikler nedeniyle Persepolis'i anımsattı. İkisi de bu görüşe çok fazla katılmasam da anti-militarist filmler olarak kabul ediliyorlar. Yine bu görüşe katılmasam da ikisinin de tarafsız oldukları kabul ediliyor. Benim kabul ettiğim benzerlikleri ise ikisinin de animasyon olması ve politik konular üzerine çekilmesidir.
Filmle ile ilgili incelemem geçecek olursak, filmde oldukça farklı bir anlatım tarzı kullanılmış. Film; savaş, tarih, dram, psikolojik, belgesel film türlerinin özelliklerini kendi içinde barındırıyor. Özellikle dramı çok başarılı bir şekilde aksettirmiş izleyicilere. Animasyon olan bu film bana sahip oldukları bazı ortak özellikler nedeniyle Persepolis'i anımsattı. İkisi de bu görüşe çok fazla katılmasam da anti-militarist filmler olarak kabul ediliyorlar. Yine bu görüşe katılmasam da ikisinin de tarafsız oldukları kabul ediliyor. Benim kabul ettiğim benzerlikleri ise ikisinin de animasyon olması ve politik konular üzerine çekilmesidir.
Filmin yönetmeni olan Ari Folman Lübnanlı bir Falanjisttir. (NOT: Falanjistler, Lübnan iç savaşı sırasında sağcı Hristiyan milislerdir.) 1982'de Lübnan'da savaşmak için daha 18 yaşındayken İsrail ordusuna katılmıştır. Sabra ve Şatila katliamı esnasında gökyüzünü aydınlatan fişekleri ateşleyen İsrail askerlerinden birisidir. Filmde geçen Sabra ve Şatila kamplarına yaklaşan düşman askerlerinin varlığını havlayarak haber veren 26 köpeğin öldürülmesi eyleminde de yer almıştır. Katliam sonrası ordudan ayrılmış oyunculuk, yönetmenlik, yazarlık yaptıktan sonra üzerinden yıllar geçmesine rağmen katliamın verdiği vicdan azabını üzerinden atamayan Folman bu filmi yapmaya karar vermiştir. Filmin çıkış hikayesi böyledir.
Beşir'le Vals, Sabra ve Şatila katliamına katılmış, fakat savaşta yaşananları üzerinden 20 yıl geçmesine rağmen hatırlayamayan eski bir İsrail askerinin bu anıları hatırlamak için eski savaş arkadaşlarıyla görüşmelerinin anlatıldığı, belgeselvari bir dilin kullanıldığı, animasyon tekniği kullanılarak yapılmış bir filmdir. Başlarda hatırlayacağı şeylerden korksa da psikiyatrının desteğiyle savaş anılarını hatırlamak için çalışan Ari dünyanın dört bir yanını gezerek eski arkadaşlarıyla görüşüp savaşla ilgili anılarını anlattırmaktadır. Filmde kullanılan isimler tamamen gerçektir. Hepsi yönetmen Ari Folman'ın savaş arkadaşlarıdır. Yönetmenin bazı savaş arkadaşları ise animasyon da olsa bu filmde yer almak istememişlerdir. Filmin ana kahramanı olan Ari savaş ve katliamla ilgili tek bir sahne hatırlayabilmektedir. geri kalan tüm anılarını her bir arkadaşıyla görüştükten sonra yavaş yavaş hatırlamaya başlayacaktır. Yavaş yavaş hatıraları yerine geldikçe Sabra ve Şatila'da olanlar hafızasında ortaya çıkcaktır.
Beşir'le Vals, Sabra ve Şatila katliamına katılmış, fakat savaşta yaşananları üzerinden 20 yıl geçmesine rağmen hatırlayamayan eski bir İsrail askerinin bu anıları hatırlamak için eski savaş arkadaşlarıyla görüşmelerinin anlatıldığı, belgeselvari bir dilin kullanıldığı, animasyon tekniği kullanılarak yapılmış bir filmdir. Başlarda hatırlayacağı şeylerden korksa da psikiyatrının desteğiyle savaş anılarını hatırlamak için çalışan Ari dünyanın dört bir yanını gezerek eski arkadaşlarıyla görüşüp savaşla ilgili anılarını anlattırmaktadır. Filmde kullanılan isimler tamamen gerçektir. Hepsi yönetmen Ari Folman'ın savaş arkadaşlarıdır. Yönetmenin bazı savaş arkadaşları ise animasyon da olsa bu filmde yer almak istememişlerdir. Filmin ana kahramanı olan Ari savaş ve katliamla ilgili tek bir sahne hatırlayabilmektedir. geri kalan tüm anılarını her bir arkadaşıyla görüştükten sonra yavaş yavaş hatırlamaya başlayacaktır. Yavaş yavaş hatıraları yerine geldikçe Sabra ve Şatila'da olanlar hafızasında ortaya çıkcaktır.
Lübnan Falanjları partisi genel başkanı ve Lübnan başbakanı Bashir Gemayel öldürüldükten iki gün sonra yani 16 Eylül 1982'de tarihin en acımasız katliamlarından birisi yapılmış ve 700 ile 3500 arasında sivil kadın, çocuk, yaşlı denilmeden katledilmiştir. Katliam, filmin temelini oluşturmakta ama çarpıtılmış bir bakış açısı ile izleyiciye sunulmaktadır. Filmde anlatılanlara göre tüm katliamları öldürülen başbakan Bashir'in destekçileri öç almak için yapmıştır. İsrail sadece köpekleri öldürmüş, aydınlatma fişekleri atmıştır. Fakat bu olayların sonuçlarına bakarsak her ikisi de Falanjistlerin katliam yapmasını kolaylaştırmıştır. Katliamda ise sivillerin öldürülmesi olayın farklı bir yönü. O zaman genelkurmay başkanı olan Ariel Sharon, Bashir süikastinin sorumlusu olarak Filistin Kurtuluş Örgütünü göstermiş ve açılan savaş sonucu örgüt üyeleri şehirlerden ve kamplardan geri çekilmiştir. Fakat Sharon bu milislerin hala kamplarda olduğunu Falanjistlere söyleyerek onların bu katliamı gerçekleştirmesinde en büyük rolü oynamıştır belkide. Falanjistlerin yaptığı katliam sonrası İsrail hiç adını kirletmeden (!) Filistinli düşmanlardan (sivillerden) kurtulmuştur. Bu durumdan oldukça faydalı çıkan İsrail'in Bashir süikastinde bana göre parmağı olmaması uzak bir ihtimal.
Tekrar edecek olursam film İsrail'in katliamda hiç insan öldürmediğini iddia ediyor. Hatta insanları öldüren Falanjistleri görünce İsrail askerleri duruma bir hayli şaşırıyor ve tepki gösteriyorlar. Yani oraya girerken insanların öldürüleceklerini bilmiyormuş gibi davranıyorlar. Filmde bir kaç sahnede İsrail'e yönelik katliama sessiz kaldıkları için cılız özeleştiriler yapılıyor. Örnek olarak bir sahnedeki konuşmayı vereyim:
‘’Çiftliğindeydi. Ariel, yarı uykulu haldeydi. “Ariel, burada bir katliam oluyor, Filistinlileri katlediyorlar. Bunu durdurmalıyız!” dedim. Bana “Kendi gözlerinle gördün mü?” diye sordu. “Hayır, ama çok sayıda şahit var.” dedim. “Pekâlâ” dedi. “Dikkatime sunduğun için teşekkür ederim.” Hepsi bu kadardı. Normalde, “Tamam kontrol edeceğim, ilgileneceğim” filan denir. Ama hayır! Sadece “Dikkatime sunduğun için teşekkürler. Yeni yılın kutlu olsun!” dedi. Buna benzer şeylerdi işte. Sonra uykusuna geri döndü.’’
‘’Çiftliğindeydi. Ariel, yarı uykulu haldeydi. “Ariel, burada bir katliam oluyor, Filistinlileri katlediyorlar. Bunu durdurmalıyız!” dedim. Bana “Kendi gözlerinle gördün mü?” diye sordu. “Hayır, ama çok sayıda şahit var.” dedim. “Pekâlâ” dedi. “Dikkatime sunduğun için teşekkür ederim.” Hepsi bu kadardı. Normalde, “Tamam kontrol edeceğim, ilgileneceğim” filan denir. Ama hayır! Sadece “Dikkatime sunduğun için teşekkürler. Yeni yılın kutlu olsun!” dedi. Buna benzer şeylerdi işte. Sonra uykusuna geri döndü.’’
Filmin sonundaki 70 saniyelik görüntü ise insanın kanını donduracak cinsten. !982'de çekilen savaşın gerçek bilançosunu gösteren bu bölümün eklenmesi bizi animasyon dünyasından çıkarıp gerçek dünyaya götürüyor. Filmle ilgili söylenecek iki şey daha var:
1) Bu film objektif mi?
2) Bu film anti-militarist mi?
Benim görüşüm, bu filmin objektiflikten uzak olduğudur. İsrail'de bile tepki almamış aşırı sağcı yazarlar bile filmden övgüyle bahsetmişlerdir. İsrail'i gerçek bağlamda suçlamamış, yani katliama sebep olmakla suçlamamış, sadece dediğim gibi seyirci kalmasına yönelik cılız eleştiriler getirmiştir. Anti-militaristliğe gelince tüm bu anlattıklarımdan sonra bu yorumu size bırakıyorum...
İyi seyirler. :-({|=
1) Bu film objektif mi?
2) Bu film anti-militarist mi?
Benim görüşüm, bu filmin objektiflikten uzak olduğudur. İsrail'de bile tepki almamış aşırı sağcı yazarlar bile filmden övgüyle bahsetmişlerdir. İsrail'i gerçek bağlamda suçlamamış, yani katliama sebep olmakla suçlamamış, sadece dediğim gibi seyirci kalmasına yönelik cılız eleştiriler getirmiştir. Anti-militaristliğe gelince tüm bu anlattıklarımdan sonra bu yorumu size bırakıyorum...
İyi seyirler. :-({|=
Film Altyazıları
Furiosa: A Mad Max Saga (1,125)
Beverly Hills Cop: Axel F (671)
Kimitachi wa dô ikiru ka (496)
Dune: Part Two (205)
The Fall Guy (150)
Mad Max: Fury Road (145)
The Ministry of Ungentlemanly Warfare (90)
Tarot (85)
Inside Out (72)
The Godfather (63)
Dizi Altyazıları
House of the Dragon (7,803)
The Acolyte (760)
Evil (481)
Tracker (270)
Halo (186)
The Bear (135)
Better Call Saul (131)
Yellowstone (121)
The Walking Dead (114)
From (111)